Page 117 - GREC14N_JSI_01

KVA
ήταν απαγορευμένες δραστηριότητες στους Οθωμανούς,
ανέλαβαν τη διεκπεραίωσή τους οι Έλληνες και σύντομα η
χρήση του καπνού διαδόθηκε στην Ελλάδα. Όπως αναφέρθηκε,
το κλίμα και η ύπαρξη λιμανιού συνέβαλαν στην καλλιέργεια
της ευγενέστερης από όλες τις καπνικές ποικιλίες παγκοσμίως,
του «μπασμά» ή ανατολικού καπνού. Η συναλλαγή του καπνού
οδήγησε στην Καβάλα κόσμο από όλες τις γωνιές της Γης·
ήθη και έθιμα, θρησκείες, λαοί αναμείχθηκαν και έφεραν την
ευημερία. Άρχισαν να λειτουργούν καταστήματα τραπεζών
και προξενεία ευρωπαϊκών χωρών, ενώ ο καπνός συνδέθηκε
άρρηκτα με την κοινωνικοπολιτική ιστορία της πόλης, όπως
συνέβη και με άλλες καπνοπαραγωγικές περιοχές της χώρας.
Ήταν μια περίοδος ευημερίας και μεγάλης ανάπτυξης. Στην
Καβάλα έπνεε μια αύρα κοσμοπολιτισμού, τόσο λόγω των
ποικίλων εθνοτήτων των κατοίκων της όσο και εξαιτίας της
συνεχούς εμπορικής επαφής με την Ευρώπη.
Το 1996 το Εθνογραφικό Μουσείο της πόλης ζήτησε τη συμβολή
των κατοίκων για τη διοργάνωση έκθεσης, με θέμα «Καβάλα:
Καπνούπολη του Χθες». Η ανταπόκριση
υπήρξε εντυπωσιακή: συγκεντρώθηκαν τόσα
αντικείμενα, ώστε το 2003 η έκθεση έγινε
μόνιμη και, εμπλουτισμένη, αποτελεί πια
το Μουσείο Καπνού Καβάλας. Πολλαπλός
στόχος του θεματικού αυτού μουσείου είναι
η διάσωση και η προβολή της βιομηχανικής
ιστορίας της περιοχής, όπως και του
μωσαϊκού των κατοίκων της, η ανάδειξη
της ιστορίας επεξεργασίας του ανατολικού
καπνού και η τήρηση αρχείου για χρήση
από τους ερευνητές.
Τα αντικείμενα και οι φωτογραφίες του
μουσείου αφορούν την καλλιέργεια και
παραγωγή του καπνού, την τεχνολογική
εξέλιξη της επεξεργασίας του, ενώ δίνουν
μια ιδέα για την κουλτούρα της χρήσης
του με παράφερνα των καπνιστών αλλά
και προϊόντα καπνού της εποχής και της
περιοχής. Εκτίθενται διάφορα μηχανήματα,
χειροκίνητα ή ηλεκτροκίνητα, τα οποία
λειτουργούν κανονικά, και οργανώνονται
βιωματικά-εκπαιδευτικά εργαστήρια για
ενδιαφερόμενες ομάδες. Ο επισκέπτης θα
δει επίσης σπάνιο αρχειακό υλικό, ιδιωτικά
και εταιρικά έγγραφα, πρωτότυπες εκδόσεις
του Ελληνικού Οργανισμού Καπνού κ.ά.
Στο χώρο αναπτύσσονται επτά συνεχόμενες
θεματικές ενότητες: Καλλιέργεια - Χωρική
επεξεργασία· Κλασική επεξεργασία·
Επεξεργασία τόγκας (της πρέσας για την
παραγωγή των δεματιών)· Εκθεσιακά
δείγματα επεξεργασμένου καπνού·
Καπνέμποροι - Καπνεμπόριο· Καπνεργάτες
- Συνδικαλισμός καπνεργασίας·
Καπνοβιομηχανία/Τσιγαροβιομηχανία.
Η επεξεργασία του καπνού αποκλειστικά
με το χέρι, πριν από την εμφάνιση
της τόγκας, ξετυλίγεται από μια σειρά
εξαιρετικών αρχειακών φωτογραφιών. Η
όλη διαδικασία γινόταν στους άνω ορόφους
των καπναποθηκών. Την πρώτη διαλογή των
φύλλων έκανε ένα ζευγάρι ανδρών, οι οποίοι
θεωρούνταν ιεραρχικά ανώτεροι ανάμεσα
στους εργάτες και είχαν το προνόμιο
να κάθονται πολύ κοντά στο φως των
παραθύρων για να διευκολύνεται η δουλειά
τους. Σε κάθε ζευγάρι αντιστοιχούσε μία
εργάτρια, η οποία ξεχώριζε τα επιλεγμένα
φύλλα, τα έστρωνε κι έφτιαχνε με αυτά
σφιχτές δεσμίδες, τα λεγόμενα παστάλια.
Οι επόμενες διαλογές γίνονταν από
ζευγάρια λιγότερο πεπειραμένων εργατών.
117